چرا گاهی قارچ دکمه ای شکلی غیر طبیعی دارد؟ آیا علت ژنتیکی دارد؟

رشد و نمو قارچ‌ها تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی در تعامل پیوسته با محیط است. تصور می‌شود که هر مرحله از رشد میوه قارچ بستگی به مجموعه خاصی از عوامل که در زمان و مکان مناسب طی فرایند رشد تولید می‌شوند، دارد. اختلالات رشد و نموی در زمانی رخ می‌دهند که این عوامل در مکان و زمان نامناسب تولید شوند درنتیجه، ناهنجاری‌های مختلفی نظیر بافت‌های نا به‌جا ایجادشده و ریخت‌زایی به‌شدت مختل می‌شود.

هر دو اختلالات درون‌زا و عوامل برون‌زا می‌توانند موجب اختلالات رشد و نموی شوند. هم رشد بیش ‌از حد سلول‌ها و هم بیماری تاج‌خروس قارچ دکمه‌ای ناشی از ناپایداری ژنتیکی درون‌زا می‌باشند این در حالی است که اختلالات رشدی و نموی مشاهده‌شده در بیماری حباب‌تر که ناشی از شیوع و عفونت مایکگون می‌باشد تحت تأثیر یک عامل برون‌زا هست. تعریف دقیق معیارها و مرز دقیق بین رشد و نمو طبیعی و غیرطبیعی تقریباً غیرممکن است.

این مطالعه در سال ۱۹۹۳ شروع شد و هدف آن تعریف علمی میوه طبیعی قارچ خوراکی دکمه‌ای با استفاده از معیارهای مورفولوژیکی (ریخت‌شناسی) است. هنوز هم امکان تعریف دقیق میوه طبیعی قارچ دکمه‌ای علی‌رغم سادگی آن و طیف وسیع مطالعات انجام‌شده وجود ندارد.

در قارچ دکمه‌ای، یک دوره طولانی رشد رویشی و بعد از آن یک دوره نسبتاً کوتاه میوه دهی که طی آن رشد پین‌ها و نمو آن‌ها به قارچ صورت می‌گیرد وجود دارد. میوه‌های قارچ دکمه‌ای به میسلیوم از طریق یک اندام خطی به نام بند میسلیال متصل می‌شوند. اساساً، آن‌ها از مراحل اولیه به بعد شکل متقارن به خود می‌گیرند. تقارن می‌تواند یک معیار مورفولوژیکی برای تعریف میوه‌های طبیعی قارچ دکمه‌ای باشد. ما یک عدم تقارن را تنها در درصد کوچکی از قارچ‌های برداشت‌شده مشاهده می کنیم.

پین زایی اولیه یک قارچ دکمه‌ای سالم در ابتدای مرحله ریخت‌زایی به‌صورت گویچه‌های ریز متصل به بند میسلیال مشاهده می‌شود. این گویچه‌ها تا زمانی که به‌اندازه ۵ میلی‌متری برسند به شکل حلقوی یا کره‌ای باقی می‌مانند (شکل ۱). شکاف موجود در سطح که تا مرکز این پین‌ها ادامه دارد دو بخش تقریباً مساوی را ایجاد می‌کند. با افزایش نمو، رشد قارچ قطبی‌تر شده و منجر به تشکیل و طویل شدن پایه قارچ و بزرگ‌تر شدن کلاهک آن می‌شود (شکل ۲).

اگر میوه سالم و بالغ قارچ دکمه‌ای خوراکی به دونیم تقسیم شود، این دونیم قرینه هم خواهند بود. با توجه به شرایط کشت و آبیاری، ۲ تا ۸ درصد میوه‌های قارچ عدم تقارن در کلاهک را نشان می‌دهند.

رشد طبیعی قارچ

شکل ۱

شکل طبیعی و غیرطبیعی قارچ

شکل ۲ (سمت چپ) و شکل ۳ (سمت راست)

شکل ۲: میوه‌های متقارن قارچ دکمه‌ای در مراحل مختلف رشد. میوه‌های کوچک‌تر دارای اندازه کلاهک ۱۵ میلی‌متر می‌باشند و میوه‌های بزرگ‌تر دارای اندازه کلاهک ۴۷ میلی‌متر می‌باشد.

شکل ۳- کلاهک غیرمتقارن با تضرس عمیق به دلیل نقص پرده جزئی و حاشیه کلاهک

 

دیسپلازی لایه‌ای، یک ناهنجاری مورفوژنیک (ریخت‌شناسی) است که با تشکیل الگوهای حفره مانند همراه است. بدیهی است که حضور غشا یا پرده جزئی یک معیار مورفولوژیکی برای میوه طبیعی قبل از مرحله نموی اسپورریزی در قارچ دکمه‌ای باشد.

نمونه اولیه دیسپلازیای لایه‌ای موسوم به بیماری تاج‌خروس قارچ دکمه‌ای است (شکل ۴). در رابطه با عامل بیماری تاج‌خروس، چندین گزارش وجود دارد. قرارگیری در معرض بخار و مواد فرار روغن دیزل و دیگر عوامل نمی‌تواند یک عامل اصلی باشد بلکه یک عامل تصادفی است. اطلاعات شرایط رشد برای نمونه‌های غیرطبیعی بیماری تاج‌خروس (شکل ۵)، نشان داد که آلاینده‌ها نمی‌توانند موجب بیماری تاج‌خروس شوند. می‌توان گفت که برخی از عوامل برون‌زای ناشناخته نقش مهمی در ایجاد اختلالات نموی در این مقوله خاص ایفا می‌کنند.

میوه‌های به‌شدت تغییر شکل یافته و غیرطبیعی که در شکل ۵ نشان داده‌شده است نمونه‌ای از بیماری تاج‌خروس قارچ دکمه‌ای است. وزن آن ۱/۴۸ کیلوگرم و عرض پایه آن ۷/۵ سانتی‌متر و طول آن ۵ سانتی‌متر است کلاهک متشکل از ساختارهای کلاه شکل بسیار نامنظم با ابعاد بیش از ۴ سانتی‌متر است. بسیاری از آن‌ها متصل‌ به‌ هم بوده و الگوی آبشش مانند را ندارند. جزایری از بافت‌های آب شش مانند غیر منظم درون کلاهک در مقاطع عمودی مختلف مشاهده شد. در نزدیکی پایه قارچ که امکان تلاقی پایه با سطح هاگدار وجود دارد، تیغه‌های شعاعی تنها در یک مساحت کوچک با عرض سه سانتی‌متر وجود دارند.

 

بیماری تاج خروس

شکل ۴

بیماری تاج خروس

شکل ۵

مورفوژنز (ریخت‌زایی) و اندام زایی در صورتی به شکل صحیح صورت می‌گیرند که عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی به‌طور هم‌ زمان و هماهنگ باهم عمل کنند.

گاهی مواقع، پرورش‌دهنده‌های قارچ، رشد پرپشت میسلیوم را در رأس لایه پوششی و تشکیل استروما در لکه‌های بزرگ را طی فرایند کشت بدون دلیل مشخص مشاهده می‌کنند. در چندین مورد، پی برده شد که بافت‌های میسیلیال تولید توده‌های سخت و بزرگ به‌جای بند میسلیال می‌کنند. هورگن و همکاران در سال ۱۹۹۶ تغییرات فراوانی را در الگوی کروموزومی کشت‌های میسلیال بر گرفته از لاین های استرومای در حال رشد متراکم گزارش کردند. این تغییرات شامل از دست دادن کروموزوم، جابه‌جایی کروموزومی و تغییرات در تعداد توالی‌های ریبوزومی می‌باشند. مطالعات بر روی کشت قارچ نشان داد که اکثریت پین‌ها (بیش از ۹۵ درصد) با اندازه بیش از ۱۰ میلی‌متر، بدون هرگونه علائم نمو، تمایز نیافته باقی می‌مانند؛ به‌عبارت‌دیگر، تنها ۵ درصد پین‌های اولیه قارچی به‌طور طبیعی به شکل بالغ رشد کردند.

تشکیل خوشه قارچ دکمه‌ای ، یک پدیده نسبتاً جدید درکشت قارچ است که از ۱۹۹۳ به بعد مطرح ‌شده است. تاکنون هیچ عاملی برای این بیماری شناسایی نشده و گفته می‌شود که ناپایداری ژنتیکی می‌تواند یکی از دلایل آن باشد.

بر اساس مشاهدات ما، خصوصیات رشدی خوشه‌ها نشان می‌دهد که:

۱- سیگنال‌های مورفوژنتیکی چندگانه بر روی پین زایی در مکان‌های مختلف درون بافت قارچی تمایز نیافته ایجاد می‌شوند ۲- سیگنال‌های پین زایی مشابه در پایه پین مجدداً در یک مرحله نموی پیشرفته‌تر ظاهر می‌شوند. تک‌تک قارچ‌های خوشه‌ای در مقایسه با قارچ‌های با رشد طبیعی در یک اتاقک رشد، تغییر شکل زیادی را نشان نمی‌دهند. پرواضح است که شیوه ظهور خوشه زایی و رشد آن غیرطبیعی است و این در حالی است که هر یک از میوه‌ها دارای ساختار آناتومیکی نرمالی است (شکل ۶).

میسلیوم خوشه‌ای تولید بافت توده‌ای، تمایز نیافته صفحه‌ای به‌جای بندهای میسلیال می‌کند. از این توده پایه، چندین میوه جدید به‌طور مکرر از همه جای پایه قارچ رشد می‌کنند. فرایند رشد منجر به تشکیل خوشه شده و خوشه‌ها حاوی ده‌ها قارچ کاملاً رشد یافته می‌باشند.

قارچ دکمه ای خوشه ای

شکل ۶

قارچ‌ها، به‌عنوان موجودات زنده در معرض طیف وسیعی از اختلالات ناشی از ویروس‌ها، انگل‌ها، میکروارگانیسم‌ها و نیز قارچ‌های دیگر می‌باشند. طی مطالعه پاتولوژی قارچ خوراکی دکمه‌ای، پی برده شد که برخی از ارگانیسم‌های عفونی قادر به تغییر رشد و نمو طبیعی خود ازجمله شکل متقارن و الگوی شکلی می‌باشند. به‌ویژه perniciosa Mycogone که عامل بیماری حباب‌تر قارچ دکمه‌ای است، دارای این پتانسیل است که ظاهر گره مانند را به میوه‌ها می‌دهد (شکل ۷). به‌علاوه، عفونت ناشی از مایکگون موجب بروز یک رشد غیرمتقارن و رشد تومور در پین‌های جوان قارچ می‌شود که توده بزرگی از بافت قارچی تمایز نیافته هستند.

عفونت ناشی از مایکگون موجب ایجاد اشکال غیرطبیعی قارچ دکمه‌ای (که گاهی دارای عرض ۱۶ سانتی‌متر بودند) و ساختارهای قارچی توموردار به‌ هم‌ پیوسته و غیرمنظم تشکیل شدند (شکل ۷). مرگ سلول طی رشد بافت قابل‌رؤیت است. محتوی سلول‌های مرده و مایع برون سلولی از طریق حفره‌های کوچک به شکل قطرات زرد کم‌رنگ‌ ترشح‌ می‌شوند که به آن بیماری حباب‌تر می‌گویند.

 

بیماری مایکگون

شکل ۷

در خصوص کشت قارچ‌های دکمه‌ای، تعریف رشد طبیعی و غیرطبیعی با ابهام همراه است. ازآنجاکه تغییرات مورفولوژیکی قابل‌توجهی وجود دارد، جداسازی رشد طبیعی از رشد غیرطبیعی به‌طور واضح سخت است. دانشمندان علم بیولوژی قارچی و مورفوژنز، به‌کرات اذعان کرده‌اند که دانش فعلی ما از روند طبیعی رشد نیازمند تحقیقات بیشتری است. با توجه به این‌که قارچ‌ها به‌راحتی قادر به تحمل اختلالات مورفوژنتیکی می‌باشند، می‌توان بیان کرد که مطالعه ناهنجاری‌های رشدی و پاتولوژی قارچ می‌تواند دانش ما را از رشد و نمو طبیعی بالا ببرد.

 

منبع: دیتا قارچ

برچسب ها

نوشته های مشابه

‫8 نظرها

  1. سلام من قارچهام تاح خروسی بد شکل و بدون کلاهک میشن لطفا راهکارو بکید..
    لطفا پیامک کنید برام یا تلگرام لطفا
    ۰۹۳۶۳۱۵۹۵۶۷

    1. استفاده از مواد نفتی یا حشره کش به صورت مستقیم در خاک پوششی و ورود co2 به سالن و مسئله ژنتیکی می تواند دلیل آن باشد.

    1. سلام
      فلسی شدن کلاهک مربوط به رطوبت نامتناسب سالن هست، همچنین قهوه ای شدن کلاهک، بدلیل رطوبت نامناسب و آبیاری های نابجا و در نهایت ایجاد لکه باکتری می باشد.

      1. با عرض سلام توی یه باکس کوچک مقداری قارچ پرورش دادم الان با مشکل برخورد کردم
        ۱: رطوبت با بسته شدن درب باکس به حالت اشباع در میاد و پین هد ها سیاه و از بین میرن الان واسه من سوال شده باید در باکس رو کمی باز بزارم تا رطوبت اضافی خارج بشه؟
        ۲: قارچ هایی که رشد کردن ساقه پهن و ارتفاع کمی دارند مشکل چیه؟
        ۳: الان حدودا ۱۰ روز هست که زمان رشد زایشی آغاز شده و خیلی کم قارچ رشد کرده بنظر شما آیا امکان داره با مطلوب شدن شرایط دوباره قارچ جدید رشد کنند؟

        1. دوست عزیز سلام
          پرورش قارچ حتی در سالن های خیلی کوچک هم با مشکل عدم گردش هوا و دما و رطوبت مواجه هست چه برسد در داخل باکس ….
          تمامی مواردی که ذکر کردید بدلیل عدم‌گردش هوا و متعادل نبودن اکسیژن و دی اکسیدکربن هست.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن