چگونه از شر بیماری مایکگون در سالن‌های پرورش قارچ دکمه‌ای خلاص شوید؟

بیماری مایکگون با نام‌های حباب‌تر، کپک سفید، پوسیدگی نرم و بیماری وزیکولی نیز شناخته می‌شود. کلمه مایکگون یک واژه یونانی است و “مایکو” یعنی قارچ و ” گون” به معنی اندام بارده قارچ هست. از آنجایی‌ که این عامل قارچی تمایل دارد در اندام بارده قارچ به‌صورت انگل زندگی کند به آن مایکگون می‌گویند. عامل این بیماری Mycogone perniociosa می‌باشد.

علائم بیماری

۱- تشکیل توده‌های بافتی سیب‌زمینی شکل سفیدرنگ در سطح کلاهک

۲- قارچ‌هایی که در مراحل اولیه رشد به این بیماری آلوده‌ شده‌اند، توده‌های بدشکل سفیدرنگ روی کلاهک آن‌ها رشد می‌کند و با توسعه بیشتر، توده به رنگ قهوه‌ای درمی‌آیند و شروع به پوسیدن و از هم گسیختن بافت قارچ می‌کند.

۳- در شرایطی که رطوبت بالا باشد، قطرات مایع قهوه‌ای‌رنگ در سطح اندام انگل قارچی مشاهده می‌شود که با فساد قارچ و شل شدن بافت و بوی بد فساد قارچ همراه است به همین دلیل به آن حباب‌تر می‌گویند. در شرایط محیطی خشک‌تر (رطوبت کم‌تر در سالن) در بافت بیماری فساد کمتری ایجاد می‌شود و شبیه بیماری ورتیسیلیوم به نظر می‌رسد.

۴- اگر قارچ‌های بالغ بیمار شوند تنها پایین ساقه آن‌ها آلوده می‌شود.

منشأ بیماری مایکگون، خاک پوششی است؛ زیرا زیستگاه این کپک در خاک است. هر چه آلودگی خاک پوششی بیشتر باشد، عملکرد کاهش بیشتری خواهد داشت. اگر که دو یا چند مورد از بیماری در سالن مشاهده شوند، در صورت انجام اقدامات بهداشتی مناسب جهت جلوگیری از شیوع و گسترش آن، می‌توان آن را کنترل نمود و در عملکرد محصول تأثیر چندانی نخواهد داشت.

چگونه از شر مایکگون خلاص شوید؟

اقدامات پیشگیرانه

۱- راه‌حل اصلی این بیماری پیشگیری اولیه است که مانع بروز این بیماری شویم.

۲- استفاده از فیلترهای هوا در دریچه‌های ورودی و خروجی سالن‌ها؛ زیرا عامل بیماری به‌راحتی توسط باد و یا حشرات منتقل می‌شود.

۳- هرچه سطوح دیوارها و کف سالن‌ها صاف و صیقل باشد تمیز و ضدعفونی کردن آن‌ها آسان‌تر و مدت ماندگاری اسپورهای بیماری و آلودگی در شکاف و درزهای آن کمتر می‌شود؛ بنابراین دیوارهای ساندویچ پانل در مقایسه با دیوارهای سرامیک اولویت دارد و دیوارهای سرامیکی بر دیوارهای سیمانی ارجحیت دارد.

ساندیچ پنل

۴- عملیات کوکات ضدعفونی با بخار برای اسپورها و آلودگی‌های موجود در درز و شکاف‌های دیواره‌های سالن روش بسیار خوبی است. در عملیات کوکات، به مدت ۱۰ ساعت با بخار آب ۷۰ درجه سانتی گراد، سالن را ضدعفونی می­ کنیم.

۵- در صورت امکان، استفاده از هواسازهای ایرواشر، زیرا قسمت ایرواشر این هواساز عمل شستشو و ضدعفونی هوا را بر عهده دارد.

۶- یکی از منابع این بیماری خاک پوششی است و ضدعفونی خاک پوششی و جلوگیری از آلوده شدن آن امری مهم در کنترل این بیماری است. در این روش پاستوریزه خاک با بخار ۵۹-۶۲ درجه سانتی گراد به مدت ۸ ساعت انجام می‌گردد.

۷- تهویه نامناسب محیط کشت و درجه حرارت‌های بالا باعث افزایش رشد بیماری می‌شود.

۸- رعایت اصول بهداشتی سالن و کارکنان چه‌بسا اسپورهای این بیماری می‌تواند به هر سطحی ازجمله دیوارها، لباس و وسایل بچسبد و توسط کارگران با وسایل کار منتقل شوند.

۹- بازدید از سالن‌ها از سالن‌های سالم و بدون آلودگی به سمت سالن‌های آلوده باشد. ابتدا سالن‌های سالم را بازدید کنید و بعد سراغ سالن‌های آلوده بروید تا عامل بیماری را از سالن آلوده به سالن سالم منتقل نکنید.

۱۰- قارچ چین‌ها کسانی هستند که سطح بستر را به‌خوبی زیر نظر دارند، از آن‌ها بخواهید در صورت مشاهده آلودگی، سریعاً شما را مطلع کنند.

۱۱- قارچ چین­ های سالن­ های آلوده را به سالن­ های سالم منتقل نکنید.

اقدامات درمانی

۱- ابتدا باید با دقت بررسی شود که چگونه این بیماری منتقل شده است تا روی علت بیماری و رفع آن تمرکز کنیم.

۲- در هنگام طغیان بیماری، دوره کشت را کوتاه کنید و از فلش سوم چشم‌پوشی کنید.

۳- برای جلوگیری از گسترش بیش از حد بیماری، در محل بیماری نمک به میزان زیاد بزنید؛ نمک علاوه بر این‌که جاذب رطوبت است از پخش شدن اسپورها جلوگیری می‌کند.

۴- بیماری مایکگون را تا زمانی که اسپور تولید نکرده کنترل کنید. به این صورت که زمان اسپورزایی این بیماری، هم‌زمان با تغییر رنگ آن است؛ بنابراین قبل از تغییر رنگ مایکگون، آن را از سالن‌ها جمع‌آوری کنید.

۵- سعی شود در کنترل بیماری مایکگون، از فرمالین استفاده نشود، چه‌بسا فرمالین خود محیطی برای رشد تریکودرما یا کپک سبز ایجاد می‌کند.

۶- درصورتی‌که بیش از چند مورد بیماری در سالن مشاهده نگردید، محل بیماری به نمک آغشته شود، طوری که نمک روی مایکگون را کامل بپوشاند یا یک ظرف پلاستیکی را عمیقاً به‌طوری‌که به کمپوست برسد و آب به قارچ‌های آلوده نرسد، در آن فرو برده و روز بعد همان آلودگی را داخل نایلون‌های پلاستیکی ریخته و از سالن جمع‌آوری کنید.

۷- بیماری مایکگون دو نوع اسپور تولید می‌کند؛ اسپورهای تک‌سلولی با دیواره نازک و بسیار سبک که به‌راحتی توسط باد جابجا می‌شوند و اسپورهای دو سلولی با دیواره ضخیم و سنگین‌تر که به مدت چند سال زنده می‌مانند. این دو نوع اسپور توسط آب آبیاری به‌راحتی منتقل می‌شوند، بنابراین اگر سالن شما به بیماری مایکگون آلوده شده است زمان آبیاری بسیار مهم است اگر قارچ‌های آلوده به بیماری جمع‌ آوری نگردد و آبیاری انجام دهید بدون هیچ زحمتی بیماری را خود شما منتشر کرده‌اید.

۸- نکته مهم: آبیاری زمانی انجام گیرد که قارچ‌های آلوده به بیماری جمع‌آوری‌شده باشند.

۹- مهم‌ترین قارچ‌کش این بیماری، اسپورگون یا آکورد است. استفاده از این قارچ‌کش در مرحله هوادهی به میزان ۱ گرم در مترمربع در آب آبیاری می‌تواند مؤثر واقع شود.

۱۰- نکته: در استفاده از قارچ‌کش‌ها به دوره کارنس آن‌ها توجه شود و زمانی از قارچ‌کش استفاده کنید که تا زمان مصرف آن توسط مصرف‌کننده، دوره کارنس آن طی شده باشد.

دوره کارنس: مدت زمانی است که اثرات نامطلوب سموم بر قارچ از بین می­ رود. در طول این مدت، قارچ نباید مصرف شود زیرا برای سلامتی انسان ضرر دارد و با طی شدن این دوره، با مصرف قارچ مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی­ شود.

منبع: دیتاقارچ