فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی در پرورش قارچ چیست و چه اهمیتی دارد؟

فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی به لایه بالایی کمپوست که در تماس با خاک می باشد، گفته می شود. جهت تولید مطلوب و عملکرد بالا، این لایه از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که این لایه به هر دلیلی دچار مشکل شود، از مقدار عملکرد تولید قارچ کم می شود.

عوامل موثر بر فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی

چندین عامل وجود دارند که فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی را تحت تاثیر قرار می دهد که واکنش میعان در حد فاصل کمپوست و خاک پوششی، کمپوستی که اسپانران آن به خوبی انجام نشده، وجود مواد شیمیایی مضر برای میسیلیوم قارچ خوراکی در خاک پوششی از جمله عوامل تاثیرگذار هستند.

چند روز پس از بذرزنی کمپوست، رشد میسیلیوم قارچ خوراکی شروع می شود و در اثر فعالیت متابولیکی، گرمای متابولیکی در کمپوست تولید می شود و دمای آن افزایش می یابد. همچنین افزایش دمای کمپوست با افزایش غلظت گاز دی اکسیدکربن ارتباط مستقیمی دارد. این رخداد در زمان اسپانران اتفاق می افتد. اگر کمپوست سریعاً و پس از بذرزنی خاکدهی شود، گرمای ایجاد شده قادر نخواهد بود که از کمپوست خارج شود و در کمپوست باقی می ماند.

میعان آب

میعان آب در فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی رخ می دهد. میسیلیوم فعال گرما و حرارت تولید می کند و موجب افزایش دمای کمپوست می شود. وجود اختلاف دمایی بالا بین کمپوست و هوای سالن پرورش موجب انتقال هوای گرم از لابلای کمپوست به طرف خاک پوششی می شود. این هوا اشباع از رطوبت می باشد. زمانی که پرورش دهنده برای پایین آوردن دمای کمپوست هوای خنک و سرد وارد سالن می کند، سطح خاک پوششی خنک و بخار آب متراکم می گردد. در نتیجه این رخداد سطح کمپوست بیش از حد خیس می شود. این اثر شبیه به حالت آبیاری بیش از حد می باشد؛ در اثر آبیاری بیش از حد نیز آب به فصل مشترک کمپوست و خاک رسیده و ارتباط بین کمپوست و خاک پوششی قطع می شود و هیچ اندام باردهی قادر به ادامه رشد نخواهد بود. این تراکم بخارآب معمولاً در فصل پاییز و زمستان رخ می دهد که در آن هوای خنک و خشک بیرون برای خنک کردن کمپوست گرم به داخل سالن تزریق می شود. این رخداد در فصل گرم سال مانند تابستان یا در فارم هایی که سیستم هواساز کاملاً کنترل شده در آن وجود دارد، رخ نمی دهد.

فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی

در صورتی که خاک پوششی پس از سفید شدن کامل کمپوست به آن داده شود، مشکل کمتری در کنترل دمای کمپوست وجود خواهد داشت؛ زیرا در این حالت کمپوست کاملآً رشد کرده و منحنی دمایی خود را پشت سر گذاشته است. رشد کامل میسیلیوم قارچ در کمپوست نیز به عواملی چون شرایط اسپانران، مقدار اسپان مورد استفاده برای تلقیح کمپوست و نوع واریته اسپان مورد استفاده بستگی دارد.

میزان اسپانران (سفید شدن) کمپوست

هرچه رشد میسیلیوم قارچ در دوره اسپانران در پرورش قارچ دکمه ای بیشتر و نفوذ آن عمقی تر باشد، آسیب کمتری به میسیلیوم وارد خواهد شد در اینصورت کمپوست توان کمتری در جذب آب خواهد داشت. کمپوستی که اسپانران آن به صورت سطحی باشد، میسیلیوم از روی سطح کمپوست پاک شده و زخم بازی بر روی سطح تار کمپوست ایجاد می شود. در این حالت میسیلیوم به زمان احتیاج دارد تا ترمیم شود اما زمانی که خاک پوششی به کمپوست داده شود، دیگر میسیلیوم قارچ این فرصت را نخواهد داشت.

کمپوستی که اسپانران آن ۱۵-۱۷ روز باشد و کامل شده باشد، پس از خاکدهی دارای اکتیویته پایین تری خواهد بود. این عامل موجب می شود که رشد میسیلیوم در درون خاک پوششی دارای سرعت بیشتری باشد. در این حالت خاک پوششی گرم تر خواهد بود. در این صورت میعان کمتری در فصل مشترک ایجاد می شود.

همیشه از تعداد روزهای اسپانران صحبت می شود، اما مهم شدت نفوذ و میزان رشد میسیلیوم قارچ در داخل کمپوست می باشد. کاهش Ph از زمان تلقیح تا زمان خاکدهی می تواند شاخص خوبی برای اندازه گیری مقدار رشد میسیلیوم قارچ در کمپوست باشد. کمپوستی که به مدت ۱۴ روز اسپانران شده است در برخی مواقع به خوبی اسپانران شده و در برخی مواقع اسپانران آن کافی نمی باشد. این موضوع راندمان تولید قارچ را تحت تاثیر خود قرار می دهد. تولید خوب از کمپوست ۱۴ روز سفید شده امکان پذیر می باشد اما ممکن است در برخی از مواقع هم خوب نباشد. رشد میسیلیوم در ۱۷ روز همیشه نتایج خوبی را نشان داده است و راندمان تولید نیز در این صورت همیشه ثابت بوده است.

خاک پوششی

خاک پوششی یکی از عوامل تاثیرگذار در راندمان تولید و کیفیت قارچ های تولید شده می باشد. ظرفیت نگهداری آب توسط خاک پوششی، مقدار ماده آلی موجود در خاک، ساختار خاک، مقدار عناصر مخربی چون سدیم در خاک از خصوصیاتی هستند که قدرت و کیفیت یک خاک پوششی را تعیین می کنند. بسیار مهم است که مقدار رطوبت خاک پوششی در حد مطلوب باشد. در اینصورت میسیلیوم هایی در خاک رشد و توسعه می یابند که پین های سرزنده و سالمی را تولید نموده و همچنین ارتباط محکمی با کمپوست برقرار خواهند نمود.

خاک پوششی

فصل مشترک خاک پوششی و کمپوست

خاک پوششی که ساختار و بافت مناسبی نداشته باشد، در اثر آبیاری در دوره، ریشه در خاک فشرده و متراکم خواهد شد. در نتیجه این متراکم شدن هوای موجود در لابه لای خلل و فرج از بین رفته و ارتفاع خاک پوششی بسیار کاهش خواهد یافت. بهترین اندازه برای خاک پوششی عمق ۴/۵ سانتی متر است. این عمق در مرحله پین دهی یا فلاش اول به ۴/۵ سانتی متر می رسد. اما اگر خاکدهی با ضخامت ۴ سانتی متر انجام شود در مرحله پین دهی و فلش اول به ۳/۵ یا ۳ سانتی متر کاهش می یابد. خاک با عمق ۴/۵ سانتی متر، ۷۵% آب در خود نگه می دارد در حالی که خاک با عمق ۴ سانتی متر، ۶۲/۵ % ظرفیت نگه داری آب دارد. این در مورد خاکی صادق است که دارای ساختار و بافت خوبی باشد اما اگر خاک دارای بافت و ساختار مناسب نباشد، سریعاً و در همان دوره، ریشه در خاک در اثر ضربات آبیاری متراکم خواهد شد. در این صورت از قابلیت نگهداری آب خاک پوششی کاسته می شود. پرورش دهنده نیز با سیستم آبیاری متداول خود خاک را آبیاری خواهد کرد، اما به دلیل عدم توانایی خاک در نگهداری آب، رطوبت اضافی وارد کمپوست شده و سطح کمپوست را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد. در صورتی که نفوذ میسیلیوم قارچ در داخل کمپوست کامل نشده باشد (اسپانران کامل نشده باشد) سطح کمپوست شدیداً تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

           نحوه آبیاری صحیح در پرورش قارچ را بیاموزید 

آبیاری نادرست

آبیاری نادرست موجب عبور مقدار زیادی آب اضافی از خاک پوششی و رسیدن آن به سطح کمپوست می شود. هرچه حجم بیشتری از آب در بازه زمانی کوتاهی به خاک پوششی داده شود، احتمال بروز این مشکل بیشتر خواهد شد. نتیجه این کار فشار بالای آب آبیاری، عمق خاک پوششی از ۴ سانتی متر به ۲ سانتی متر کاهش پیدا خواهد کرد. در این حالت ارتباط میسیلیوم خاک با کمپوست قطع و رشد دایره مانند میسیلیوم در خاک دیده خواهد شد که پینی تولید نمی کند؛ زیرا این میسلیوم نه با یکدیگر متصل بوده و نه با کمپوست در ارتباط هستند. باید توجه داشت که خاک دارای ماده آلی بالا، قابلیت نگهداری آب زیادی خواهد داشت اما این مواد آلی نباید به شکل تجزیه نشده در خاک وجود داشته باشند. این ویژگی در خاک پیت یافت می شود. این در حالی است که اکثر منابع خاکی که در کشور وجود دارند خاک پیت نبوده و به آنها خاک معدنی (Mineral Soil) و لوکال پیت (Local Peat) اتلاق می شود. در نتیجه برای تولید خاک پوششی با کیفیت که قارچ با کیفیت و با راندمان بالایی تولید کند نیاز مبرم به استفاده از پیت خارجی یا منبعی است که بافت و ساختار خوبی داشته باشد و همچنین قابلیت نگهداری آب آن بالا باشد.

آبیاری نادرست

حشرات سیارید

آلوده بودن سالن به حشره سیارید نیز می تواند یکی از دیگر دلایل تخریب فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی باشد. لاروهای سیاریدی که در کمپوست فعالیت دارند، علاوه بر تغذیه از کمپوست، فضولات زیادی تولید می کنند که در نتیجه آن، این ناحیه از کمپوست عاری از میسیلیوم شده و حالت لجن با بوی متعفن پیدا خواهد کرد. در صورتی که جمعیت این حشره در سالن های شما بالاست؛ از روش های مدیریتی مناسب برای کنترل این حشره استفاده نمایید. کنترل زراعی یکی از روش های مدیریتی حشرات سیارید در سالن پرورش قارچ می باشد. یک رابطه آنتاگونیستی میان مگس های سیارید و میسیلیوم قارچ خوراکی وجود دارد. به طوری که حجم زیاد میسیلیوم مانع از رشد لاروها می شود و کمپوست کاملاً مکانیزه شده توسط میسیلیوم قارچ خوراکی، برای تخم گذاری ماده ها مناسب نیست، بنابراین یک اسپانران قوی مانع از تخم گذاری مگس سیارید می شود. این اقدام نوعی کنترل زراعی این آفت است برعکس؛ یک کمپوست ضعیف که میسیلیوم آن دارای رشد کندی است، بستر جذابی برای توسعه این مگس خواهد بود.

حشرات سیارید

لازم به ذکر است در حال حاضر در کشور، توان تولید کمپوست های با کیفیت و با قابلیت راندمان بالایی وجود دارد این در حالی است که ایران در موقعیت جغرافیایی قرار ندارد که دارای خاک پیت باشد. برای اینکه خاک پوششی با کیفیت باشد و توانایی نگهداری آب بالایی داشته باشد، باید تمام یا حداقل قسمتی از آن دارای خاک پیت باشد ولی خاک های ایران از نوع پیت نیستند و اکثر خاک های پوششی از این نوع خاک ها ساخته می شوند؛ به همین دلیل تفاوت های زیادی از نظر توانایی نگهداری آب، بافت و ساختار در این خاک ها دیده می شود. بر این اساس خاک های متفاوت ایرانی قابلیت نگهداری اب متفاوتی دارند و پرورش دهنده باید در هنگام آبیاری به این نکات توجه کندو با شناخت نسبی از هر خاک و خصوصیات مربوط به آن، رژیم مناسب آبیاری را در رابطه با آن تخاذ کند. در صورتی که خاک توانایی نگهداری آب نداشته باشد و همچنین بافت و ساختار خود را در دوره ریسه دوانی در خاک و فلاش اول حفظ نکند، راندمان تولید بسیار تحت تاثیر منفی قرار خواهد گرفت.

چگونگی بررسی کیفیت فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی و رطوبت خاک

انگشتان یک دست خود را به شکل چنگ زدن وارد خاک کرده و تا عمق خاک فرو کنید سپس سعی کنید مقدار خاکی که در مشت خود دارید را بیرون بکشید. حال مشت خود را برداشته و به زیر آن نگاه کنید؛ اگر هیچ کمپوستی به آن نچسبیده باشد یعنی فصل مشترک، اصلاً خوب نیست و اگر کمی کمپوست در این قسمت وجود داشته باشد یعنی وضعیت فصل مشترک متوسط است. اگر مقدار زیادی کمپوست به خاک پوششی چسبیده باشد به این معنی است که فصل مشترک بسیار سالم است. این کار را دائماً و به صورت تصادفی در تمامی سطوح بستر کشت و در تمامی طبقات انجام دهید.

فصل مشترک کمپوست و خاک پوششی

همچنین می توان برای اطمینان بیشتر، خاک پوششی را به آرامی از روی کمپوست کنار زد و کمپوست زیر آن را مشاهده نمود. آنچه دیده می شود همان فصل مشترک است که باید کاملاً طلایی بوده و رطوبت آن همانند دیگر قسمت های کمپوست باشد. در صورتی که کمپوست و خاک پوششی با کیفیت باشند اما فصل مشترک به دلایلی از بین برود، درواقع این لوله های انتقال دهنده موادغذایی از بین رفته و دیگر اتصالی میان کمپوست و اندام های باردهی وجود نخواهد داشت. در این صورت پین ها تشکیل می شود اما رشدی نخواهد کرد و بعد از چند روز زرد و نابود خواهند شد.

برچسب ها

نوشته های مشابه

‫10 نظرها

  1. سلام جناب مهندس خسته نباشید چندتاسوال داشتم خدمتتون
    ۱_اگه دمای کمپوست بره بالا چطور دمارو بیاریم پایین؟
    ۲_اگه دمای کمپوست بیاد پایین چطوردماشو ببریم بالا؟
    ۳_برای سیرکوله کردن باید اکسیژن وارد سالن بشه؟یااینکه ورود اکسیژن مشکلی نداره؟
    ۴_رطوبت سالن بایدبصورت مه باشه؟یاباخیس کردن جداره هاو کف رطوبت رو میتونیم فراهم کنیم؟

    1. جناب مهدی سلام
      تنظیم کردن دمای کمپوست با تنظیم کردن دمای محیط انجام می شود همچنین از اختلاف درجه حرارت بین دمای کمپوست و هوا غافل نشوید حتما ۱/۵ تا ۲ درجه اختلاف درجه حرارت بین کمپوست و محیط باشد.
      جهت سیرکوله، متناسب با مرحله رشد مثلا در مرحله شوک دهی، اکسیژن وارد می شود و دی اکسیدکربن خارج می شود.
      رطوبت باید از طریق دستگاه رطوبت ساز تامین شود و با خیس کردن جداره ها و کف سالن نمی توانید رطوبت ۸۰-۹۰ درصد محیط را فراهم کنید.
      در لینک زیر؛ در بسته آموزش دوره جامع عملی صفر تا صد پرورش قارچ دکمه ای به طور مفصل و کامل درباره موارد فوق توضیح داده ایم:
      دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای

  2. سلام خسته نباشید
    من الان در مرحله هوادهی هستم ولی ریسه های وسط کمپوست کمی ضعیف هست ولی خیلی سفید کرده اب زیاد بهش دادم مشکلی نیست؟
    کناره کمی پین زده ولی بعضی هاشون کمی زرد هستن مشکل چیه؟

    امکان داره ارتباط بین کمپوست و خاک از بین رفته باشه؟ میشه راهنمایی کنین؟

    1. سلام
      بدلیل مشکلات تهویه و تبخیر چنین اتفاقی افتاده است، احتمالاً تهویه و تبخیر سطح بستر خیلی کم می باشد.
      موفق باشید.

  3. سلام ببخشید میشه مقدار خاک پوششی و کمپوست برای هر متر مربع رو بفرمایید ؟
    و همچنین بازدهی محصول در هر مترمربع و چند روزه است ؟

    1. سلام
      با فرض اینکه در هر مترمربع ۸۰ کیلو کمپوست در نظر گرفته شود، ۲۴ کیلوگرم قارچ می توان برداشت کرد.
      موفق باشید.

  4. با درود سپاس خدمت مهندس
    این مشکل الان برای سالن بنده بوجود اومده که شما در مقاله ذکر نمودید:
    ( اما فصل مشترک به دلایلی از بین برود، درواقع این لوله های انتقال دهنده موادغذایی از بین رفته و دیگر اتصالی میان کمپوست و اندام های باردهی وجود نخواهد داشت. در این صورت پین ها تشکیل می شود اما رشدی نخواهد کرد و بعد از چند روز زرد و نابود خواهند شد.)

    مهندس چه دستوری میدین که دوباره بستر احیا بشه چون کمپوست هنوز زنده هست و توان اینو داره که دوباره قارچ تولید کنه
    کمک بزرگی میکنین به بنده

    1. دوست عزیز سلام
      اتصال بین کمپوست و خاک برای ادامه رشد پین ها ضروری است، گاهی بین کمپوست و خاک فاصله ایجاد می شود که این فاصله ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
      ۱- حضور نماتدها
      ۲- بالا بودن تعداد حشرات در سالن و وجود لاروها بین کمپوست و خاک
      ۳- ایجاد تنش رطوبتی در خاک
      ما همیشه نباید اجازه دهیم فصل مشترک خاک و کمپوست از بین برود، و اگر از بین برود نمی توانیم کاری انجام دهیم.
      موفق باشید.

  5. سلام من یک اتاقک ۳ در ۴ متری دارم در خشکبیجار و میخوام پرورش قارچ بزنم میشه بگید میشه یا نه بصرفه هست یا نه سود داره یانه ممنون میشم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن