استفاده مجدد از خاک پوششی مصرف شده قارچ، امکان پذیر است؟

خاک پوششی مصرف شده و استفاده مجدد آن در سالن پرورش قارچ 

 

این مقاله، یک آزمایش تحقیقی است که توسط گروهی از محققان کشورمان صورت گرفته است و گروه دیتا قارچ به صورت عملی آن را تست نکرده است. 

يكـي از مشكلات صنعت پرورش قارچ دكمه اي كه حدود ۳۰درصد هزينه هاي مواد اوليه آن را به خود اختصاص داده است، تهيه خـاك پوششـي مناسب مي باشد، كه از منابع تجديد ناپذير و ارزشـمند پيـت اسـتخراج مي شود. پيت به عنوان بهترين تركيب و با كيفيت ترين خاك پوششـي محسوب مي شود، كمبود منابع پيت در دنيا سبب شده تا اين مـاده بـا ارزش از منابع غني نظير جنگلها و مرداب هـاي كشـورهاي اروپـايي نظير هلند و با قيمت بسيار بالا استخراج شود. با برداشت بي رويه پيت منابع آن در دنيا در معرض انقراض قرار گرفته اند. زمـان طـولاني بـه منظور تجديد پيت مورد نياز است (صدها سال) و با استفاده نادرست و بيش از حد اين منابع با ارزش هم روزي به پايان خواهد رسيد.

 با توجه به اينكه پيت موجودي در ايـران كـم و  تجديد ناپذير است و همچنين برداشت آن صدمات غيرقابل جبراني به طبيعت ميزند لازم ديديم تا همين خاك پوششي مصـرف شـده را در طي يك دوره فرآيند، دوباره بازيافت كرده و مجدداً بـه عنـوان خـاك پوششي مصرف نماييم. اين امر مي تواند سبب كاهش هزينه هاي توليد قارچ دكمه اي شود و مشكلات قارچكاران را در تهيه خاك پوششـی و حفظ منابع با ارزش پيت در دنيا حل نمايـد و بـه حفـظ ايـن مـاده بـا ارزش و تجديد ناپذير در طبيعت كمك كند.

 

خاک پیت در اين مطالعه اقدام به بازيافت خاك پوششي مصرف شده واحدهاي پرورش قارچ دكمه اي سفيد جهت اسـتفاده مجـدد و مكـرر شـده اسـت. خـاك پوششي به عنوان لايه اي جهت تحريك باردهي قارچ دكمه اي بر روي كمپوست به قطر ۳-۵سانتيمتر پهن مـي گـردد و حـدود ۳۰ درصـد هزينه هاي توليد را به خود اختصاص مي دهد. در اين آزمايش جهت سـهولت در جمـع آوري خـاك پوششـي مصـرف شـده از روي كمپوسـت، در مرحلـه خاكدهي يك لايه توري با قطر منافذ ۵ ميلي متر روي كمپوست پر شده قرار داديم. اين توري به عنوان حائلي بـين كمپوسـت و خـاك پوششـي عمـل مي كند به طوري كه در انتهاي دوره كشت مي توان به راحتي اقدام به جداسـازي و جمـع آوري خـاك پوششـي مصـرف شـده نمـود.

طبق آزمايش هاي يك خاك پوششي مناسب بايسـتي يـون هـاي مواد آلي و معدني بسيار كمي داشته باشد. به طوركلي كاهش شـوري خاك (EC) براي رشد اندام باردهي قارچ دكمه اي بسيار مناسب اسـت.

بازیافت خاک پوششی

بستر غذايي قارچ دكمه اي از دو لايه عمودي تشكيل شده اسـت، لايه اول كمپوست يـا بسـتر غـذايي و لايـه فوقـاني خـاك پوششـي مي باشد. به منظور عمليات بازيافت خاك پوششي، مهم ترين عامـل چگونگي فرآيند جداسازي خـاك پوششـي از كمپوسـت مـي باشـد، در انتهاي دوره كشت در زمان تخليه سالن ها جمع آوري خاك پوششـي و جداسازي آن به صورت خالص بسيار مشـكل اسـت و سـبب مخلـوط شدن آن با كمپوست مي شود، به منظور جلوگيري از اين مخلوط شدن در روشي ابداعي اقدام به جايگذاري توري با قطر منافـذ ۳ ميلـيمتـر بين كمپوست و خاك پوششي نموديم.

اين روش براي اولين بار انجام شده و از اين حيث، كاري كاملاً ابداعي و جديد محسـوب مـي شـود، توري اين كمك را مي كند كه در زمـان جداسـازي خـاك پوششـي از كمپوست، هيچكدام از دو لايه بستر با يكديگر مخلوط نشده و در ايـن صورت مي توان خاك پوششي را در انتهاي دوره پرورش قـارچ جـدا و جهت فرآيند بازيافت به صورت خالص جمع آوري نمود.

 

خاک پوششی قارچ دکمه ای

نحوه قرارگیری توری در بستر قارچ دکمه ای

در اينجا لازم مي دانيم به اين نكته اشاره كنيم كه قطر هيف هاي قارچ ميكروني بوده و از منافذ توري عبور كرده و وارد خـاك پوششـي مي شوند. قبل از جمع آوري خاك پوششي از روي توري، ابتدا اقدام بـه حذف قارچ هاي آلوده و سپس اقدام به جمع آوري خاك نموديم.

جهت حذف ميسيليوم هاي موجود در خاك پوششي نياز بـه فرآينـد بازيافـت مي باشـد، كـه اولـين مرحلـه فرآينـد بازيافـت عمليـات تـوده كـردن (سيلوكردن) است. خاطرنشان مي شود جهت توده كردن خاك پوششي بازيافتي در سطح وسيع نياز به يك بونكر يا سيلوي بتوني مي باشد. مدت دوره بازيافت خاك پوششي ميتواند بين ۲۱ تـا ۳۰روز بـه طول بيانجامد، يكي از مهم ترين عواملي كه مي تواند بـه پوسـيده تـر شدن ميسيليوم هاي درون خاك پوششي بازيافتي كمك نمايد، افزودن آب و همزدن توده خاك پوششي مـي باشـد.

بعـد از طـي فرآينـدهاي بازيافت يعني زماني كه ديگر هيچگونه ميسيليومي در خـاك مشـاهده نشد، عمليات آبشويي صورت می گیرد. همانطور كـه گفتـه شـد خـاك بازيافتي حاوي ميسيليوم هاي قارچ دكمه اي مي باشد كه پـس از طـي فرآيند بازيافت تجزيه شده و در نتيجه مقداري مـاده آلـي پوسـيده بـر جاي مي گذارد. به علت تبخير و برداشت آب توسط قارچ يون هاي آب آبياري در سطح خاك تجمع يافته و درنتيجه (EC) هدايت الكتريكـي آن افزايش مي يابد. (به طوركلي كاهش شوري خاك براي رشـد انـدام باردهي بسيار مناسب است).

طبق آزمايش هاي انجـام شـده مهـم تـرين فـاكتوري كـه خـاك بازيافتي را نسبت به خاك تازه يا مصرف نشده متمايز مي سازد EC يا هدايت الكتريكي مي باشد. دفعات عمليات آبشويي با آب شيرين و يـا آب شـرب تا حداكثر ۳ نوبت ميتوانـد كمك شاياني به شستشوي خاك پوششي نمايد و سبب بهبود وضعيت EC خاك پوششي بازيافتي شود (شکل ۱).

EC خاک پوششی

 

نتیجه گیری آزمایش

استفاده از خاک پوششی بازیافتی در هر میزانی حتی خالص، سبب کاهش کیفیت و کمیت قارچ دکمه ای نمی شود. هم چنین قرار دادن توری با قطر منافذ ۱-۳ میلی متر، که به عنوان حائلی بین کمپوست و خاک پوششی عمل می کند، در مرحله خاکدهی، هیچ تاثیری در کیفیت و کمیت محصول تولیدی نداشت.

در نهايت مي توان به نتيجه اين رسيد كه استفاده از خاك پوششي بازيافتي در چرخه توليد قارچ دكمه اي در مقايسه با خاك پوششي تازه هيچ تأثيري منفـي در كميت و كيفيت محصول توليدي نخواهد داشت. بنابراين توليدكنندگاه قارچ مي توانند از خاك پوششـي بازيـافتي پـس از اصـلاح آن از نظـر شـوري، اسيديته و پاتوژن ها به كرات استفاده نمايند.

منبع: نشریه علوم باغبانی

 

برچسب ها

نوشته های مشابه

‫40 نظرها

  1. با سلام وقت بخیر و خسته نباشید میبخشید یه سوال داشتم که تو گروه های تلگرام بهش برخورد کردم من میخوام تازه پروش قارچ رو شروع کنم اما بحث ها رو که خوندم دوستان در اونجا به سم هایی برای پرورش قارچ اشاره کردن که برای سلامتی انسان خطرناک هستند مثلا فرمالین برا ضد عفونی سالن و یا حتی به خاک پوششی میزنن که میلیسوم قارچ از این سم ممکنه تغذیه کنه و انسان مصرف کنه و میگن سرطانزاست و در نهایت اگه بگید چه موادی خطر ندارن و میتونیم استفاده کنیم.راستشو بخواید اگه این کار اینقدر ریسک داره علاوه بر مشکلات تولید و بازاریابی اصلا ادامه ندم تا شروع نکردم
    سپاس
    منتظر پاسخ شما هستم

    1. جناب علی
      سلام
      در پرورش قارچ، مانند پرورش هر محصول کشاورزی دیگری از سموم استفاده می شود که گاهی این سموم برای انسان ضرر دارند ولی سموم دارای دوره کارنس هستند یعنی دوره ای که سم پس از مدتی اثر خود را روی قارچ یا گیاه از دست می دهد و ما باید طوری برنامه ریزی برای سم زدن کنیم که پس از تمام شدن این دوره ، برداشت قارچ انجام شود تا برای انسان خطری نداشته باشد، در مورد بازاریابی باز هم به مدیریت کشت قارچ شما بستگی دارد شما باید قبل از کشت با توجه به دانستن زمان برداشت، شرایط بازار را تخمین بزنید و بعد اقدام به کشت کنید.

  2. باعرض سلام و وقت بخیر خدمت شما بزرگواران
    میخواستم ببینم اگر تور را از بین خاک و کمپوست بگذاریم ریشه های قارچ چگونه از آن عبو خواهند کرد؟

    سوال دو
    بعد از اینکه فلش اول برداشت شد باید خاک پوششی را برداشت و دوباره مراحل اولیه را روی کمپوست انجام داد؟

    باتشکر،منتظر جواب شما هستم

    1. دوست عزیز
      سلام
      همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شده، این یک آزمایش تحقیقی است که توسط گروهی محقق انجام شده و ما آن را به صورت عملی تست نکرده ایم.
      توری منافذی به قطر ۳-۵ میلیمتر دارد و قطر ریسه های قارچ میکرونی هستند که مشخصا ریسه ها از منافذ عبور خواهند کرد.
      در مورد سوال دوم، ذکر شده پس از اتمام دوره پرورش قارچ یعنی انتهای فلش ۳، بقایای قارچ از بستر برداشته می شوند و بعد خاک برداشته می شود و بازیافت می شود.

        1. خیر، بعد از اتمام دوره پرورش قارچ، خاک را بر میدارن
          البته همانطور که در مقاله گفته شده است.

          1. سلام وقت بخیر مطلب خوبی بود ممنون میخواستم ببینم میشه بعد از برداشتن خاک ازش برای گلدان گیاهان ابارتمانی استفاده کرد؟

  3. جناب مهندس مبخواستم ببینم آیا فیلمی هست همه ی نکات ریز رو در پرورش قارچ بگه ؟
    اگه نیست لطفا ت.لید کنید.

    1. سلام
      من فیلمی در اینترنت ندیده ام که همه نکات پرورش را داشته باشه، ما در حال تولید فیلم های آموزشی هستیم که بزودی در سایت قرار می گیرد.

    1. سلام
      خیر در فلش دوم نیازی نیست، شما میتونید مراحل پرورش قارچ را در ویدئوهای سایت مشاهده کنید

  4. سلام مهندس سوالی داشتم که اگر امکان دارد جواب بدین زمانی که خاک رو با کاربندازیم ضد عفونی می کنیم گفته شده یک گرم به ازای هر لیتر آب می باشد اگر فرض این نسبت ۱۰ گرم به ازای هر لیتر آب به خاک داده شود چه تاثیری روی خاک می گذارد و آیا امکان دارد بعد شکدهی خاک پین دهی خیلی کم داشته باشد

  5. با سلام و تشکر از سایت خوبتون
    در فلشها برداشت به مرور انجام میشود مثلا داخل یک هفته یا باید سریع همه را برداشت کرد
    دوم اینکه بعد از فلش سوم با این حجم کمپوست چه کنیم بازیابی می کنن یا باید دور ریخته شود؟

    1. دوست عزیز سلام و ممنون از لطفتان
      برداشت طی دو تا ۴ مرحله که فلش نامیده می شود انجام می شود و معمولا سه فلش انجام می شود و و معمولا این کمپوست به عنوان کود کشاورزی در زمینه چمن کاری درختکاری و پسته کاری استفاده می شود و حتی می توان ان را به عنوان مخلوط با خاک پوششی مصرف کرد فقط دقت کنید که میزان EC آن بالاست (بین ۱۹ تا ۲۲ هزار میکرو زیمنس است) و حتما باید قبل از مصرف انرا کاهش داد .

  6. با سلام و تشکر از سایت خوبتون،چند تا سوال داشتم؛
    یکی اینکه جایی خواندم برای ضدعفونی سالن، بجای سموم مختلف میشه از بخار آب هم استفاده کرد، از لحاظ سلامتی هم کاملا بی خطره، درسته؟
    سوال دوم در مورد بازیافت خاک پوششی که عده ای آزمایش کردن و از نظر اقتصادی هم روش خوبیه، اگر درست و دقیق اجرا نشه و بعد از بازیافت، ناخالصی یا آلودگی داخل خاک باقی بمونه، باز هم میشه استفاده کرد از این نوع خاک یا خطرناکه؟
    و سوال آخر اینکه برای افراد تازه کار که با سرمایه کم می‌خوام شروع به کار کنند، کدوم وسایل ضروری رو باید بگیرن؟ یک کولر تنها کافیه یا حتما هواساز و رطوبت ساز و هواکش هم حتما باید باشه؟

    1. آقای گودرزی عزیز سلام
      بهترین روش پاستوریزه کردن بخار است و فرمایش شما صحیح است.
      بله کمپوست تخلیه شده از سالن که به آن کمپوست برگشتی و smc هم گفته می شود را می توان به خاک پوششی اضافه کرد فقط دو مورد را باید حتما رعایت کنید یک اینکه این کمپوست برای مدت طولانی (هر چه بیشتر بهتر )روی هم و نه پخش شده تل انبار کرد که در این مدت هم پوسیده تر شوند و هم ای سی آن پایین بیاد و بعد از آن باید ان را ابشویی کرد تا ای سی به زیر ۳۰۰۰ پایین بیاد و اتفاقا این نوع خاک برای کنترل آفت تریکودرما خیلی مناسب است و ما بخشی از خاک پوششی سالن خود را از این خاک تامین می کنیم و این مورد برای قسمت هایی از کشور که آب فراوان دارند کاملا مناسب است بازهم میگویم که باید ای سی موقع استفاه پایین اومده باشه و این موضوع از پاستوریزه مهم تر است چون اگر با بخار به نحوه درست پاستوریزه شود مشکلی نخواهد داشت.
      در دوره جامع پرورش قارچ به طور کامل درباره این موضوع صحبت می کنیم که رطوبت کولر برای پرورش قارچ کم بوده و روی باردهی تاثیر می گذارد و از بهتر است هواساز و یا رطوبت ساز استفاده کنید و در ضمن نیازی به فن ندارید؟

  7. سلام جناب مهندس
    آیا از خاک و کود کمپوست قارچ میشود برای باغچه و گلدان استفاده کرد و ضرری ندارد

    1. جناب حمیدرضا ی عزیز
      سلام بله فقط یک نکته را در نظر داشته باشید عمدتا این کمپوست برگشتی (به کمپوستی که از سالن در حال تخلیه است کمپوست برگشتی یا smc گفته می شود)دارای ای سی (Ec یا شوری که در اصطلاح عامه به آن شوری هم گفته می شود) بالایی است در حدود ۱۸ تا ۲۳ هزار برای همین باید یا آبشویی شود و یا مدتی روی هم تل انبار شود و بعد از اطمینان از کاهش ای سی آن می توانید مصرف کنید. پس قبل از مصرف یک ای سی بگیرید.
      برای پسته کاری رفسنجان مقدار زیادی از آن را مصرف شده است در ضمن با کاهش ای سی می توان در خاک پوششی تا حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد مصرف کرد بازهم با رعایت نکته مهم ای سی

  8. درود
    یک سوال داشتم آیا وقتی از بستر قارچ برداشت کردیم میشه دوباره به کمپوست پیت ماس یا یه ماده مغذی دیگه اضافه کنیم بزاریم جای تاریک دوباره میسلیم ببنده و دوباره قارچ بده .ممنون میشم جواب بدین.

    1. سلام
      وقتی کمپوست سه فلش را بار می دهد، از لحاظ تغذیه ای ضعیف می شود و همچنین اسپور آلودگی ها در آن خیلی زیاد می شود و با افزودن مواد مغذی به کمپوست با دست خودمان شرایط را برای رشد آلودگی ها و بیماری ها فراهم می کنیم، از طرفی تغییر ph کمپوست هم خواهیم داشت و شرایط برای رشد مجدد ریسه، فراهم نیست و بیشتر برای رشد بیماری ها فراهم است. پس حتما احتیاط کنید.

  9. سلام جناب مهندس الماسی عزیز سایتتون عالیه
    سوالم اینکه به خاک پوششی قبل از اینکه خاک دهی انجام دهیم چه سم هایی باید داده شود و بعد چند ساعت اثر بخشی سم خاک دهی صورت گیرد؟

    1. دوست عزیز سلام
      بعد از اینکه خاکدهی انجام دادید، همراه با آب آبیاری باید لاروکش و قارچ کش (مثلاً قارچکش کاربندازیم و لاروکش دیفلوبنزورون) روی سطح بستر خاکدهی شده، آبیاری شود؛ دوست عزیز به شما پیشنهاد می کنم برای اینکه خاکدهی صحیحی انجام دهید و تمامی نکات مربوط به خاکدهی را بدانی؛ یکی از بسته های آموزشی زیر را تهیه کنید:
      آموزش اصولی خاکدهی در پرورش قارچ
      دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای

  10. سلام جناب مهندس الماسی عزیز سایتتون عالیه
    سوالم اینکه به خاک پوششی قبل از اینکه خاک دهی انجام دهیم چه سم هایی باید داده شود و بعد چند ساعت اثر بخشی سم خاک دهی صورت گیرد؟

    1. دوست عزیز سلام
      بعد از اینکه خاکدهی انجام دادید، همراه با آب آبیاری باید لاروکش و قارچ کش (مثلاً قارچکش کاربندازیم و لاروکش دیفلوبنزورون) روی سطح بستر خاکدهی شده، آبیاری شود؛ دوست عزیز به شما پیشنهاد می کنم برای اینکه خاکدهی صحیحی انجام دهید و تمامی نکات مربوط به خاکدهی را بدانی؛ یکی از بسته های آموزشی زیر را تهیه کنید:
      آموزش اصولی خاکدهی در پرورش قارچ
      دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای

  11. سلام و خسته نباشید
    از روزی که کمپوست وارد سالن میشه تا روزی که فلش سوم برداشت میشه و باید سالن را تخلیه کرد چند روز تقریبا طول میکشه؟؟؟.حداقل و حداکثر چند روز طول میکشه؟؟اگر کمپوست رو برعکس کنیم یعنی قسمت زیرین بیاد بالا و قسمت بالا بر زیر و بذر قارچ بریزیم و خاک پوششی بدیم میشه دوباره استفاده کرد.؟؟؟؟؟

    1. سلام
      هر دوره ۸ هفته طول می کشد و نهایتاً دو ماه حساب کنید.
      خیر امکانپذیر نیست زیرا از تمامی موادغذایی کمپوست استفاده شده است.

  12. سلام
    بعد از برداشت قارچ از کمپوست چ استفاده ای میشه کرد؟ و اینکه چ زمانی باید کمپوست جدید جابگزین کرد؟با تشکر

    1. سلام
      بعد از فلش آخر؛ کمپوست ها را باید از سالن دور کرد که معمولآً برای برخی از نهاده های کشاورزی استفاده می شوند، با بیرون ریختن کمپوست ها از سالن و شستشو و ضدعفونی سالن ها، کمپوست های جدید جایگزین می شوند.
      موفق باشید.

  13. سلام خداقوت خیلی ممنون بابت اطلاعاتی که در اختیار ما گذاشتین . من یک تیکه از حیاطمون تقریبا ۴۰ متر میخام کار پرورش قارچ انجام بدم اگه امکان داره راهنمایی کنین و بگین تجهیزاتشو از کجا بخرم .من مشهد زندگی میکنم

    1. جناب سلمان سلام
      محیطی که برای پرورش قارچ باید در نظر بگیرید حتما باید سرپوشیده باشد؛که بتوانید شرایط محیطی از جمله دما، رطوبت، اکسیژن و دی اکسیدکربن را کنترل کنید. تجهیزات سالن های پرورش قارچ را از هر شهری می توانید به راحتی تهیه کنید در داخل بسته آموزشی جامع پرورش قارچ دکمه ای، در لینک زیر، به طور کامل درباره انواع تجهیزات، مارک ها و مدل هایشان صحبت شده است:
      دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای

  14. با عرض سلام خدمت شما.
    ببخشید مهندس من یک مقاله خواندم که میشه از کمپوست های ی که بعد از فلش سوم قرار است که دور ریخته شوند میتوان برای خوراک دام استفاده کرد ایا شما اطلاعی از این رونددارین که در اختیار مان بگذارید ممنون میشم اگر راهنمیی کنید.

    1. سلام
      در ایران جهت تولید فراورده های خاک و … از این کمپوست ها، خریداری می شود و شما می توانید به آنها بفروشید ولی برای خوراک دام، به نظر می رسد نیاز به تغییرات زیادی باشد که مقرون به صرفه نیست ولی اگر شما اطلاعی در این زمینه داشتید خوشحال می شویم با ما به اشتراک بگذارید.

  15. با سلام و عرض ادب و احترام
    جناب مهندس به منظور کاهش هزینه تولید اقدام به آزمایشی نموده ام و هنوز نتیجه آن مشخص نشده است ولی حتما نتیجه آزمایش را خدمتتان اعلام خواهم کرد با وجود این میخواستم نظر حضرت عالی را هم در مورد این آزمایش بدانم
    جناب مهندس عزیز و گرامی بعد از برداشت فلش سوم ابتدا اقدام به برداشت خاک پوششی کردم و سپس تمام کمپوست ها را برداشت کرده و بعد از مخلوط کردن کمپوستها اقدام به برگرداندن کمپوستها بر روی طبقات نموده ولی این بار ضخامت کمپوستها را ۱۵ سانتیمتر نمودم و بعد از مرحله تخته کوبی اقدام به مخلوط کردن خاک پوششی جدید با سم نموده و بعد خاک پوششی جدید را مثل همیشه انجام داده ام
    جناب مهندس به نظر حضرت عالی این اقدام می‌تواند منجر به کاهش هزینه کمپوست شود یا خیر ؟
    نظر حضرت عالی به عنوان یکی از متخصصین این علم و هنر برای من بسیار با اهمیت است
    سپاسگزار میشوم نظر حضرت عالی را داشته باشم
    با سپاس فراوان ایراندوست

    1. سلام
      استفاده مجدد از کمپوست، ایده ای است که ریسک بالایی دارد:
      ۱. بدلیل ضعیف شدن کمپوست از نظر موادغذایی، رشد بیش از حد آلودگی ها و بیماریها و آفات را خواهید داشت
      ۲. میتوان حداکثر باردهی را در همان سه فلش اول برداشت نمود و با بیشتر کردن فلش ها، ممکن چند درصد باردهی داشته باشید ولی به دلیل هجوم آلودگی ها به صرفه نمی باشد … چه بسا بسیاری از سالن های صنعتی، منتظر فلش ۳ هم نمیشوند و از فلش اول و دوم حداکثر باردهی را میگیرند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن