دستورالعمل ساخت سالن پرورش قارچ دکمه ای استاندارد ۲
دستورالعمل جهاد کشاورزی شماره 2
در ادامه مقاله قبل که موارد فنی قبل از ساخت سالن پرورش قارچ و در حین ساخت بررسی شد، در این مقاله به توضیح موارد فنی داخل سالن های پرورش، تاسیسات و تجهیزات می پردازیم.
موارد فنی داخل سالن های پرورش در زمان ساخت سالن پرورش قارچ
نور
قارچ دکمه ای در مراحل پرورش به نور نیازی ندارد و استفاده از لامپ به منظور نظارت بر رشد قارچ، سهولت کار و برداشت قارچ در سالن های پرورش می باشد. تعداد لامپ مورد استفاده در سالن های استاندارد باید حداقل ۱۲ لامپ فلورسنت باشد.
دما
دمای مورد نیاز قارچ دکمه ای در طی مراحل پرورش به شرح زیر می باشد:
- مرحله ریسه دوانی در کمپوست (روز اول تا ۱۵): در این مرحله دمای کمپوست در هفته اول ۲۵ درجه سانتی گراد و در هفته دوم ۲۶-۲۷ درجه سانتی گراد است. دمای سالن پرورش به ترتیب ۲۳ و ۲۱-۲۳ درجه سانتی گراد می باشد.
- مرحله ریسه دوانی در خاک پوششی (روز ۱۷ تا ۲۵): در این مرحله دمای کمپوست ۲۵ درجه سانتی گراد و دمای هوای سالن ۲۳ درجه سانتی گراد است.
- مرحله هوادهی (روز ۲۶ تا ۳۸): دمای کمپوست در این مرحله ۲۰ درجه سانتی گراد و دمای هوای سالن ۱۸ درجه سانتی گراد است (در این مرحله کاهش دمای هوا از ۲۳ به ۱۸ درجه سانتی گراد بایستی به صورت تدریجی و طی ۳ الی ۴ روز انجام گیرد).
- مرحله برداشت (از روز ۳۹ تا ۵۹): در این مرحله دمای کمپوست ۲۰ الی ۲۱ درجه سانتیگراد و دمای هوای سالن ۱۷-۱۸ درجه سانتی گراد است.
- مرحله کوک آوت سالن پرورش (روز ۶۰): در این مرحله سالن تولید به منظور حذف میسیلیوم های قارچ و عوامل بیماریزا به مدت ۱۲ ساعت در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد، کوک آوت می شود.
رطوبت نسبی
- مرحله ریسه دوانی در داخل کمپوست (روز اول تا ۱۵): رطوبت نسبی سالن پرورش ۹۵-۹۶ درصد می باشد.
- مرحله ریسه دوانی در خاک پششی (روز ۱۷ تا ۲۵): رطوبت نسبی داخل سالن ۹۵ درصد می باشد.
- مرحله هوادهی (روز ۲۶ تا ۳۸): رطوبت نسبی مورد نیاز برای شروع پین زنی، ۹۵-۹۶ درصد در طی پین زنی ۹۱-۹۶ درصد و در طی رشد و توسعه قارچ ها، ۸۰-۸۵درصد می باشد.
- مرحله برداشت (روز ۳۹ تا ۵۹): رطوبت نسبی موردنیاز در طی فلاش اول، ۸۲-۸۹ درصد، در طی فلاش دوم، ۸۲-۸۹ درصد و در طی فلاش سوم، ۸۲-۸۵ درصد می باشد.
دی اکسید کربن
- مرحله ریسه دوانی داخل کمپوست (روز اول تا ۱۵): میزان غلظت دی اکسید کربن ۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ ppm می باشد.
- مرحله ریسه دوانی در خاک پششی (روز ۱۷ تا ۲۵): میزان غلظت دی اکسید کربن ۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ ppm می باشد.
- مرحله هوادهی (روز ۲۶ تا ۳۸): میزان غلظت دی اکسید کربن ۱۲۰۰ ppm می باشد.
- مرحله برداشت (روز ۳۹ تا ۵۹): میزان غلظت دی اکسید کربن ۱۲۰۰ ppm می باشد.
عوامل تاثیرگذار بر رشد قارچ صدفی به شرح زیر می باشد:
- در مرحله ریسه دوانی (روز اول تا ۱۵) دمای مورد نیاز ۲۰ درجه سانتی گراد است.
- پس از انجام ریسه دوانی، ایجاد شرایط محیطی مناسب با دمای ۲۰-۲۵ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بیش از ۷۵ درصد.
- استفاده از نور طبیعی یا مصنوعی مناسب (مطابق با نیاز نوری قارچ)
- معمولاً ۴-۵ روز پس از مشاهده پین های قارچ، مرحله قارچ دهی آغاز می شود.
- قارچ صدفی در پایان دوره اسپان ران (ریسه دوانی) روزانه به مدت ۴ ساعت نور نیاز دارد که مقدار نور توسط لامپ های فلورسانس سفیدرنگ تامین می گردد. شدت نور مورد نیاز قارچ در مکان های مختلف سالن پرورش بین ۵۰ تا ۳۰۰ لوکس متغیر است.
روش آبیاری قارچ
در واحدهای پرورش قارچ معمولاً آبیاری به صورت دستی با استفاده از تانکهای مدرج و آپاش های مخصوص انجام می شود. امکان استفاده از آبیاری قارچ به روش مه پاش (fogger) نیز وجود دارد. حداکثر EC آب مورد استفاده در واحدهای پرورش قارچ خوراکی باید ۷۵۰ میکروموس بر سانتیمتر باشد.
حداقل آب مورد نیاز واحدهای پرورش قارچ، برای یک واحد ۲۰۰ تنی بدون احتساب واحد کمپوست سازی، ۲۵ مترمکعب در شبانه روز و معادل ۰/۳ لیتر در ثانیه می باشد.
موراد فنی تاسیسات و تجهیزات
هواساز
هواسازها مهمترین تجهیزاتی هستند که در زمان ساخت سالن پرورش قارچ مورد استفاده قرار می گیرند لذا با توجه به دما و هوای مورد نیاز برای سالن های پرورش، موراد زیر باید در انتخاب هواساز، مد نظر قرار گیرد:
- سیستم های هواساز برای هر سالن پرورش به طور جداگانه نصب می شود.
- فن های هواساز باید دارای کوئیل های سرمایی و گرمایی باشند.
- ظرفیت کوئیل ها بسته به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف، متفاوت است و باید مدنظر قرار گیرد.
- در هواسازها بهتر است محفظه اختلاط هوا (Mixing Box) بزرگ باشد تا امکان استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت کوئیل ها وجود داشته باشد.
- توصیه می گردد برای محافظت از کوئیل ها، در هواسازها، بخش رطوبت ساز (air washer) وجود نداشته باشد زیرا بر اثر مرور زمان املاح موجود در آب، بر روی کوئیل ها، رسوب کرده و باعث تخریب کوئیل و افزایش هزینه می گردد.
- برای تامین رطوبت مورد نیاز سالن تولید، نازلهای آب در ابتدای کانال هوادهی قرار گرفته و آب به صورت مه پاش (اسپری) توزیع می شود. در زمستان می توان از بخار نازل که در ابتدای کانال هوادهی قرار می گیرد استفاده کرده و بخار و هوا را وارد سالن نمود.
- علاوه بر استفاده از روش نازل، می توان از دستگاه مه پاش نیز برای مرطوب کردن دیوارها و کف سالن و در مجموع به منظور تامین رطوبت سالن پرورش استفاده نمود.
- مقدار هوای مورد نیاز برای سالن های پرورش قارچ به ازای هر مترمربع از سطح زیر کشت محاسبه می شود.
- به ازای هر مترمربع از سطح زیر کشت، قارچ نیاز به ۲۵ مترمکعب هوا در ساعت دارد که بر این مبنا مقدار ظرفیت هواساز برای سالنی با ۲۰۰ مترمربع سطح زیر کشت ۵۰۰۰ مترمکعب در ساعت خواهد بود.
- نحوه استقرار هواساز در راهروی دستیابی به گونه ای باشد که محور فن هواساز در راستای مرکز سالن تولید باشد. کانالهای انتقال هوا بهتر است از سقف و بین دو ردیف قفسه بندی سالن، عبور نماید.
اگزوز
اگزوزها به منظور تنظیم فشار هوای داخل سالن پرورش قارچ بکار می رود. ابعاد اگزوزهای تعبیه شده متناسب با ابعاد کانال هوای ورودی و به تعداد دو عدد در انتهای سالن و به ارتفاع یک متر از کف سالن پرورش قرار می گیرد. به منظور ممانعت از ورود حشرات و گرد و غبار، نصب فیلتر بر روی اگزوزها توصیه می شود. نصب لوور به صورت عمود بر وزش باد منطقه، در زمان ساخت سالن پرورش قارچ بر روی اگزوزها توصیه می شود.
اینورتر
دستگاهی است که با کم و زیاد کردن دور موتور، هوای ورودی را تنظیم و به این صورت از اتلاف انرژی جلوگیری می کند. به ازای هر هواساز، در سالن های پرورش قارچ، یک دستگاه اینورتر نیاز است.
دماسنج و رطوبت سنج
به منظور کنترل دما و رطوبت در سالن های پرورش قارچ، استفاده از دماسنج و رطوبت سنج به تعداد سالن های پرورش قارچ الزامی می باشد.
موارد دیگر تجهیزات لازم برای ساخت سالن پرورش قارچ
تعدادی دیگر از مهمترین تجهیزات و تاسیسات مورد نیاز یک واحد پرورش قارچ خوراکی با حداقل ظرفیت تولید ۲۰۰ تن در سال، به شرح زیر است (بدیهی است با تغییر ظرفیت تولید مقادری مذکور متناسب با ظرفیت تغییر خواهد کرد):
- دیگ بخار با ظرفیت یک تن با فشار ۱۵۰ psi، ۱ دستگاه
- دیگ آب گرم به ظرفیت ۵۰۰۰۰۰ کیلوکالری، ۱ دستگاه
- سختی گیر به ظرفیت ۱۴۰۰۰۰ گرین، ۱ دستگاه
- تجهیزات سردخانه سالن بسته بندی شامل کندانسور و اوپراتور، ۲ دستگاه
- چیلر به ظرفیت ۶۰ تن برودت با برج های خنک کننده مربوطه، ۱ دستگاه
- ژنراتور ۸۰ کیلووات، ۱ دستگاه
- سکوهای محرک قارچ چینی، ۶ دستگاه
- تانک های مدرج آبیاری بسترها با پمپ و تجهیزات مربوطه، ۱ دستگاه
- منابع آب به ظرفیت ۸۵۰۰ لیتر، ۲ دستگاه
- منابع سوخت مصرفی به ظرفیت ۸۵۰۰ لیتر، ۲ دستگاه
- دستگاه ها و تجهیزات بسته بندی شامل دستگاه استرچ کش، لیبل زن، ترازوها و باسکول
با سلام و تشکر از توضیحات عالی شما🌹
می خواستم در مورد میزان سرمایه ی مورد نیاز برای شروع به کار و حداقل مساحت سالن مورد نیاز هم لطف بفرمایید و توضیح بدین🙏🌹🌹
دوست عزیز سلام
سرمایه مورد نیاز شما به ابعاد سالن شما بستگی دارد و اینکه کار شما خانگی باشد یا صنعتی
ابعاد یک سالن پرورش قارچ، می تواند از ۶۰ مترمربع تا ۱۸۰ مترمربع متفاوت باشد.
موفق باشید.
سلام خسته نباشین
من دوتا سالن ۴۰ متری دارم ک میخاستم تجهیزاتشو تهیه کنم
جز تجهیزات هواسازم هست ک خیلی توصیه میشه واس صنعتی کار کردن تهیه بشه
من دقیق نمیدونم هواساز چ کارایی انجام میده و اینکه اگ هواساز تهیه کنم باید کولر رطوبت ساز هیتر و این وسایلم جدا تهیه کنم
یا ن هواساز در واقع پکیج کانل این وسیله ها باهمه
مچکرم 🙏
جناب شکری سلام
هواسازها وسایلی برای تامین رطوبت سالن های قارچ هستند که دارای کویل های گرمایشی و سرمایشی هم هستند، در مقاله زیر به طور کامل درباره هواسازها توضیح داده ایم:
آیا شما همه چیز را درباره هواساز سالن پرورش قارچ می دانید؟
در ضمن در دوره جامع پرورش قارچ دکمه ای (لینک زیر) به طور کامل درباره همه تجهیزات و مخصوصا رطوبت سازها و هواسازها، تبدیل رطوبت ساز به هواساز، نحوه سوراخ کردن کانال پلاستیکی و … به صورت ویدئویی توضیح داده ایم:
دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای
موفق باشید.
اقای مهندس ممنون میشم ی رفرنس یا مقاله خوب ک ب طور کامل مراحل مختلف پرورش قارچ دکمه ایی رو داشته باشه بمن معرفی کنین
ک تو هر مرحله چ کارهایی باید انجام بشه و دما رطوبت و بقیه فاکتورای مورد نیاز سالن چقد باشه
جناب شکری سلام
در بسته آموزشی لینک زیر به طور کامل تمامی مراحل پرورش قارچ، دما و رطوبت مورد نیاز، نحوه شوک دهی، خاکدهی، ککینگ، رافلینگ، برداشت، آبیاری و …. تمامی موارد مربوط به پرورش قارچ دکمه ای، در قالب فایل های ویدئویی ۱۱ ساعت آورده شده است:
دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای
موفق باشید.
سلام مهندس لطفا درمورد ابعاد (طول عرض ارتفاع) ساختمان راهنمایی میخوام چون فعلا در مرحله ساخت هستم برای ده نفر نیرو کار چه متراژی مناسب میباشد/
سلام
به این صورت نمی توان طرح ریزی نمود که برای تعداد نفرات ایجاد اشتغال کنیم؛ باید بگوییم مقدار مشخصی زمین (مثلا یک عدد مشخص)، برای چند نفر (تعداد مشخصی) ایجاد اشتغال می کند… تقریبا ۵ تا ۷ تن کمپوست که در ماه وارد یک سالن شود، می تواند یک شغل ایجاد کند … شما برای ایجاد اشتغال ۱۰ نفر، یک مجموعه، با ۵۰ تا ۷۰ تن کمپوست در ماه، یا ۱۰۰ تا ۱۲۰ تن کمپوست در دوماه، می توانید طراحی کنید.
موفق باشید.
سلام لطفا هزینه تقریبی صفر تا صد ایجاد یک سالن ۲۰۰ متری چقدر میشه؟
دوست عزیز سلام
هزینه سالن ها، متناسب با ابعاد سالن طول، عرض، ارتفاع) نحوه قفسه بندی و …. بستگی دارد.
سلام دارای زمین کشاورزی نزدیک اصفهان و قدری هم نقدینگی جهت ایجاد سالن و خرید تاسیسات هستم ولی میخواهیم تا حد امکان صنعتی و استاندارد شروع کنیم آیا کسی و یا شرکتی است که بصورت پیمانکار و مشاور کار کنیم زمین حدود ۲۰۰۰ متر و حدود ۱۵۰ نقدینگی است که در مراحل بعد میتوان تا سه برابر افزایش داد.زمین فعلا نزدیکش برق است و چاه آب کشاورزی دارد ولی گاز ندارد
سلام
با شماره های سایت تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.
سلام خسته نباشید سالن داریم اندازه ۲تن کمپوست میخایم بیاریم چنتا لامپ نیازه برا سالن لفظ جواب بدین
سلام
قارچ دکمه ای جهت رشد نیاز به نور ندارد و نور فقط جهت کار کارگران و عملیات خاکدهی و برداشت و …. لازم است.
موفق باشید.
سلام وقتتون بخیر ،ممنون میشم اگر بفرمایین ک میشه از باکتری کش در زمانهای خاک دهی یا استفاده محلول در آب برای پیشگیری از لکه باکتری استفاده کرد
سلام
دوست عزیز لکه باکتری را نمی توان با باکتری کش حل کرد ….
شما باید:
۱- بعد از آبیاری، با دور کم سطح قارچ ها را خشک کنید.
۲- سرعت آبیاری زیاد نباشد زیرا باعث لکه می شود … این مورد را در دوره جامع پرورش قارچ (لینک زیر) کامل توضیح داده ایم
دوره جامع عملی پرورش قارچ دکمه ای
۳- استفاده از کلر در مرحله نخودی …. به میزان ۱۲ تا ۱۵ گرم در ۱۰۰۰ لیتر آب
۴- در نهایت گردش هوا را کنترل کنید.
سلام جناب مهندس من شماره تلفن شمارو ندارم میخوام تلفنی صحبت کنم اگه مقدور هست میخواستم تلفنی صحبت کنم ممنون میشم
سلام
با شماره های سایت تماس بگیرید شما را راهنمایی می کنند.
با سلام
جناب حداقل و حداکثر فاصله بالاترین بستر تا سقف سالن چقدر میتونه باشه و بهترین فاصله به چه میزان بایستی باشد؟
سلام
ارتفاع قفسه ها را طوری بگیرید به صورتی که قفسه اول ۱۵ تا۲۰ سانت از سطح زمین و بعد ۶۵ تا ۷۰ سانت به هر ردیف قفسه اضافه کنید تعداد قفسه ها به ارتفاع سالنتون بستگی داره و فاصله طبقه اخر تا سقف باید به صورتی باشه که در زمان کار کردن سر به دیوار نخوره موقع ایستادن، در واقع قفسه بالایی از ۷۰ تا ۸۰ سانت با سقف فاصله داشته باشه.